GIỮA ĐÔ THỊ SÀI GÒN, MỘT KHU VƯỜN THỞ

Giữa nhịp sống hối hả của thành phố, con người cố gắng làm đẹp bộ mặt đô thị bằng cách trồng cây. Trong nỗ lực ấy, có một khu vườn nhỏ nép mình giữa lòng quận 2, đang trổ lên những mầm xanh để tái tạo và chữa lành.

Khi bước chân vào Pizza 4P’s Trần Ngọc Diện, trước mắt bạn không phải quầy pizza hay tiếng cười nói rộn ràng của thực khách, mà là một khu vườn nhỏ. Không phải khu vườn tiểu cảnh để trang trí sau tấm kính chắn, càng không phải phông nền chụp ảnh. Vườn nằm đó, sống từng khoảnh khắc với đất ẩm, lá rụng và một người làm vườn đang cúi mình kiểm tra từng gốc cây như thể chúng là những vị khách quan trọng nhất.

Pizza 4P’s Trần Ngọc Diện mở cửa từ tháng 12 năm 2025 với thông điệp Regeneration Formed Here – Tái tạo từ chốn này – một cam kết được thực hiện hằng ngày. Tái tạo ở đây không theo nghĩa “làm lại từ đầu”, mà theo nghĩa chữa lành – chữa đất đã mỏng, chữa không khí đã nhiễm, chữa sự đứt gãy giữa con người và những sinh vật nhỏ bé đang cố sống cùng ta trong đô thị này.

Khu vườn nhỏ của Trần Ngọc Diện được thiết kế dựa trên 4 nguyên tắc cốt lõi, 4 trụ cột mà qua đó, một không gian đô thị nhỏ bé có thể trở thành một hệ sinh thái tự phục hồi.

BỐN TRỤ CỘT CỦA SỰ TÁI TẠO

ĐẤT

Không phải đất để lấp, để đổ bê tông, mà đất để nuôi dưỡng. Ở đây, cỏ đậu phộng len lỏi khắp mặt đất, âm thầm cố định đạm từ không khí, biến yếu tố vô hình thành dưỡng chất cho lớp đất bên dưới. Chuối kiểng đứng sừng sững với tán lá rộng, hút kali từ sâu trong lòng đất rồi trả lại cho bề mặt qua lá rụng, biến phế liệu thành phân bón. Đây là nông nghiệp tái tạo trong quy mô thu nhỏ – khi mỗi loài cây không chỉ nhận mà còn cho, không chỉ tiêu thụ mà còn nuôi dưỡng.

KẾT NỐI

Một khu vườn không thể sống nếu không có những sứ giả nhỏ bé – ong, bướm và các loài côn trùng thụ phấn. Để chào đón những người bạn lắm chân, khu vườn trải thảm hoa: diễm châu với chùm hoa tím rực, bạch trầm hương tỏa mùi thơm ngát, sao nhái với cánh hoa mảnh như ngôi sao rơi, lá gấm phủ màu lên từng góc vườn. Giữa vườn đó đây được trang bị “rock plate bath” – bồn đá chứa nước để chim chóc đáp xuống tắm táp, những tổ côn trùng mà người làm vườn trìu mến gọi “insect hotel” – chiếc chuồng nhỏ hình ngôi nhà, nơi trú ẩn cho những loài côn trùng giữa những bức tường bê tông của đô thị. 

Một khu vườn không chỉ dành cho con người, mà cho tất cả sinh linh.

KHÔNG KHÍ

Mỗi ngày, thành phố thở ra những hơi độc: xylene từ bình xăng, benzene từ ống khói, formaldehyde từ đồ nội thất mới. Khu vườn này thở vào. Lưỡi hổ với những chiếc lá cứng cáp vươn mình như lưỡi kiếm, lọc không khí từng giờ. Lan ý treo lơ lửng, hút những gì mắt không thể thấy nhưng phổi vẫn phải chịu đựng. Các loại trầu bà và môn kiểng phủ xanh những góc khuất, biến chúng thành lá phổi thứ hai của nhà hàng. Một khu vườn vượt khỏi chức năng đơn thuần là “làm cảnh” để khoác lên mình sứ mệnh mới: trở thành bộ lọc sống.

CHỮA LÀNH

Bên cạnh hoa cỏ, rau củ, khu vườn còn trồng những loài dược liệu cổ truyền: rẽ quạt chữa đau họng khi mùa khô về, bạc hà giải cảm khi gió lạnh tới, lẻ bạn nấu thành nước mát cho ngày hè oi bức, rau má thanh nhiệt khi cơ thể nóng, ngũ sắc cầm máu và giảm viêm. Khu vườn như một nhà thuốc địa phương mở cửa 24/7, không cần đơn, không cần tiền, chỉ cần cúi xuống và hái.

NGƯỜI ĐỨNG ĐẰNG SAU KHU VƯỜN

Điều đặc biệt ở khu vườn này là nó có một người chịu trách nhiệm toàn thời gian. Chúng tôi không nhờ đến công ty cảnh quan tỉa cành mỗi tháng một lần, mà có một người ở đây mỗi ngày, theo dõi từng gốc cây, biết cây nào đang thiếu nước, lá nào đang bị sâu, đâu cần bổ sung.

Người làm vườn của chúng tôi yêu cỏ cây bằng một tình yêu giản dị. Và có lẽ đó mới là điều quan trọng – một khu vườn tái tạo không phải cứ thiết kế xong rồi bỏ đó, mà cần được chăm sóc liên tục bởi ai đó hiểu và yêu.

TỪ VƯỜN RA PHỐ

Pizza 4P’s luôn hướng đến mục tiêu Làm cho Thế giới Mỉm cười vì Hạnh phúc. Đối với chúng tôi, hạnh phúc không chỉ là nụ cười thoáng qua của khách hàng, mà còn là trạng thái cân bằng – giữa con người với con người, giữa con người với những gì nuôi sống chúng ta.

Khu vườn ở Trần Ngọc Diện là phần mở rộng của triết lý đó, và cũng là thử nghiệm nhỏ về khái niệm “Regenerative City” – Thành phố Tái tạo. Không phải thành phố xanh theo nghĩa trồng nhiều cây để đẹp, mà thành phố có khả năng tự chữa lành, tự cân bằng lại những gì đã bị làm hao mòn bởi quá trình đô thị hóa.

Một Thành phố Tái tạo không phải là ý tưởng xa vời về tương lai với công nghệ cao siêu. Nó bắt đầu từ việc mỗi không gian – dù là nhà hàng, quán cà phê hay tòa nhà văn phòng – đều trở thành một mảng xanh trong hệ sinh thái đô thị, nơi đất không bị san lấp mà được nuôi dưỡng, nơi không khí được lọc sạch thay vì đầy khói bụi, nơi côn trùng và chim muông có chỗ trú ẩn thay vì bị đẩy ra ngoài rìa.

Khu vườn ở Trần Ngọc Diện là một mô hình thu nhỏ của điều đó. Nó chứng minh rằng một mảnh đất nhỏ, nếu được thiết kế đúng và chăm sóc đều đặn, có thể đóng góp vào việc phục hồi môi trường xung quanh thay vì chỉ tiêu thụ tài nguyên. Và nếu mỗi không gian thương mại đều chia sẻ suy nghĩ ấy, thì Sài Gòn – hay bất kỳ thành phố nào – sẽ không chỉ nhận mà còn biết cho.

TÁI TẠO, TỪ CHỐN NÀY

“Regeneration Formed Here” không phải lời hứa về tương lai, mà là sự kiện đang diễn ra – dưới lớp đất đang được cải tạo, trong bầu không khí đang được lọc, trong những con ong đang bay về tìm mật, trong đôi tay của người làm vườn đang khom lưng chăm từng cây non.

Chúng tôi hiểu rằng Tái tạo không phải cách làm dễ dàng, nhưng là cách làm trung thực nhất mà Pizza 4P’s có thể nghĩ đến khi nói về Bền vững – không chỉ nói mà làm; không chỉ làm một lần mà làm mỗi ngày; không chỉ làm cho đẹp mà làm cho đúng.

Tái tạo từ chốn này. Bởi vì nếu không bắt đầu từ đây, thì sẽ bắt đầu từ đâu? Nếu không bắt đầu từ bây giờ, thì sẽ bắt đầu từ khi nào?